Wat als.. morgen jouw slaatje aangeeft wanneer je ze moet opeten?
Voedingsbedrijven zijn al lang bezig met digitalisering en er komen steeds nieuwe trends en snufjes bij. De digitalisering maakt dat we doorheen de keten efficiënter en duurzamer omgaan met grondstoffen en producten. We kijken met innovatieplatform en speerpuntcluster Flanders’ FOOD en de pôle de compétitivité Wagralim naar 6 manieren waarop ons voedingssysteem gaat digitaliseren, van boer tot bord.
Van digitale teelten tot “vertical farming“
De digitalisering begint al bij de landbouw. In serres detecteren sensoren en slimme camera’s wanneer en welke voedingstoffen planten nodig hebben. Door efficiënt in te zetten op water, energie en voedingsstoffen, kunnen telers hun serres optimaliseren en dus ook efficiënter omgaan met grondstoffen. Zo kunnen we bijvoorbeeld paprika’s over een langere periode kweken.
Karl Boumans, innovatiemanager bij Flanders’ FOOD, kijkt verder: “Landbouwgronden staan onder druk. In de toekomst zien we meer en meer ‘vertical farming’ met grote, geautomatiseerde serres. Maar denk ook aan de dronetechnologie om nog slimmer om te gaan met bemesting en zaaien”. Zelfs de koe ontsnapt niet aan de digitalisering. Die draagt in de toekomst een halsband met een sensor die real-time aangeeft wat de boer haar exact moet toedienen.
Slimme sensoren in de fabriek, tot in de verpakking
Slimme sensoren doen hun intrede in de fabriek van een voedingsbedrijf: van de productie tot in de verpakking. Voedingsbedrijven werken met slimme sensoren en camera’s die onder andere de temperatuur, de vochtigheid en de kleur meten. In een koekjesfabriek bijvoorbeeld zorgt dat ervoor dat je op het einde van de rit het perfecte koekje krijgt. Een verdere stap zijn slimme technologieën en artificiële intelligentie die het proces automatisch uitvoeren, ook voor het scherpstellen van recepten bijvoorbeeld.
De sensor van morgen geeft in de winkel aan of je een product nog kan opeten. Om te weten of een sla nog vers is, kijk je naar de vervaldatum op de verpakking. Wat als de verpakking beschadigd is, of dat het product nog goed is, maar de datum is overschreden? “Er loopt een Europees project die onderzoekt hoe een sensor in de verpakking je kan zeggen, via je smartphone bijvoorbeeld, of het product nog vers is. Dat zou ook vermijden dat je het anders weggooit, met voedselverlies al gevolg.”, zegt Karl.
Geëvolueerde robots en brillen
Ook de robotisering van het productieproces blijft evolueren volgens Karl: “Vandaag lopen er al heel wat processen binnen voedingsfabrieken automatisch. Bij sommige productielijnen zie je letterlijk niemand aan de band. Producten rollen van de band, nadien plaatst een robot ze op een palet, die vervolgens met een automatische heftruck naar een diepvries wordt gevoerd.”
“Robots gaan nog preciezer werken, bijvoorbeeld om een palet samen te stellen met verschillende type producten. Dat doet ook de rol van de operator evolueren”, voegt Régis Coli, Manager 4.0 bij Wagralim, toe. Met een slimme bril of achter de schermen van hun computer, gaan operatoren alles controleren. Zo kunnen ze snel en efficiënt ingrijpen op een productielijn als er problemen opduiken. Op die manier helpt digitalisering om de kwaliteit en veiligheid van jouw producten nog beter te garanderen.
Online marketing en een directe verkoop
Om zo goed mogelijk aan de behoeften van de consument te voldoen, moeten de gegevens rechtstreeks bij de bron worden opgevraagd. "Producenten proberen steeds meer hun producten rechtstreeks aan de consument te verkopen, zonder tussenkomst van de retail, onder meer via social media", verklaart Régis. Als uit je activiteiten op Facebook blijkt dat je een fan bent van lokale en zelfgemaakte producten, zie je misschien advertenties of promoties voor zelfgemaakte taarten verschijnen op jouw feed.
"Het aanbod wordt alsmaar doelgerichter met een grotere toegevoegde waarde voor bepaalde groepen, zoals sporters of mensen met specifieke medische aandoeningen. En we zien ook de opkomst van de directe verkoop van voeding via online platformen. “Dit vergt meer flexibiliteit van het bedrijf. Want zij moet haar strategie en productiemodel aanpassen.”
Real-time forecasts voor de perfecte barbecue
Stel, het wordt mooi weer dit weekend en je wil genieten van een barbecue. Dan moeten producenten volgen en inspelen op jouw verwachtingen. Want jij wil tenslotte dat de worstjes of vegan burger en de juiste saus tijdig beschikbaar zijn in de winkel. Op basis van statistieken doorheen de jaren, kunnen bedrijven beter voorspellen wat voor weer het wordt. Die informatie helpt hen om bepaalde ingrediënten of producten in voorraad te hebben, tijdig te verwerken en bij de retail te bezorgen.
"In sommige bedrijven lopen al projecten om de (weers)omstandigheden waarin een product wordt gemaakt, beter te voorspellen en zo de versheid ervan te garanderen”, zegt Régis. "Hierdoor speel je als bedrijf korter op de bal, en dat stroomopwaarts in de keten.”
Een “blockchain” die de hele keten scant
Als consument wil je vandaag alles weten over jouw voeding en kan je bepaalde informatie al krijgen door een product te scannen. “Een QR-code plakken op een etiket is niet moeilijk, maar je moet de informatie verzamelen. Daarvoor heb je digitale tools nodig die de traceerbaarheid in beeld kunnen brengen. Naar de toekomst toe zitten we in een “blockchain”, een soort grote database, waarbij een hele keten gecertificeerd wordt, van de grondstof tot het bedrijf”, benadrukt Karl.
Neem bijvoorbeeld een peer die je in vier stukjes snijdt. Elk stuk dat wordt verdeeld over 4 taarten behoudt dezelfde “identiteit” van diezelfde peer. "De hoeveelheid te verwerken gegevens wordt alsmaar groter en groter. Kunstmatige intelligentie wordt gebruikt om deze gegevens te analyseren en verbanden te leggen, waartoe de mens niet in staat is", besluit Régis.
