Meer grondstoffen van lokale herkomst
Download PDF fiche (899 KB)Wat is onze doelstelling richting 2025?
We willen onze lokale verankering en samenwerking waar mogelijk versterken.
Ten eerste willen we het aandeel van lokale grondstoffen in de productie van voeding en dranken verhogen. Ten tweede willen we een groeiend aantal nieuwe initiatieven rond lokale landbouw in de voedingsindustrie.
Met lokale landbouw bedoelen we zowel Belgische landbouw als buitenlandse landbouw in een straal van maximum 400 kilometer rond een voedingsbedrijf. Een belangrijke voorwaarde is dat de grondstof van lokale landbouw moet voldoen aan de kwaliteitscriteria van het voedingsbedrijf. Bovendien moet het in voldoende hoeveelheden kunnen aangeleverd worden.
In de komende jaren willen we voedingsbedrijven nieuwe initiatieven zien nemen die zich richten op:
- Bewust aankopen van lokale landbouwgrondstoffen;
- Samenwerkingsverbanden aangaan om meer lokaal te kunnen inkopen;
- Investeren in onderzoek en/of innovatie om meer lokaal geteelde grondstoffen te verkrijgen;
- Nieuwe duurzame en lokale ketens ontwikkelen die meerwaarde creëren.
Hoe willen we die doelstellingen bereiken?
- Fevia sensibiliseert voedingsbedrijven om na te denken over hun bevoorrading en de mogelijkheden van meer lokale inkopen te overwegen.
- Voedingsbedrijven onderschrijven het Charter ‘Voedsel verbindt boer en burger’ en worden #AmbassadeurLekkervanbijons. Met dit initiatief maken Vlaamse voedingsbedrijven hun initiatieven rond lokale landbouw kenbaar. Fevia Vlaanderen sensibiliseert mee andere voedingsbedrijven met verhalen over lokale voeding en lokaal inkopen.
- Voedingsbedrijven nemen deel aan innovatieprojecten – al dan niet in samenwerking met Flanders’ FOOD en Wagralim – met als doel nieuwe lokale ketens te ontwikkelen of bestaande lokale ketens te versterken.
Waar staan we vandaag?
Om de evolutie van het aandeel Belgische grondstoffen in de productie van voeding en dranken te volgen, kijken we naar de input-outputtabellen (IOT) van het Federaal Planbureau. Ze illustreren de koop- en verkoopstromen van goederen en diensten bestemd voor intermediair en eindverbruik, geregistreerd volgens productieactiviteiten of producttransacties. Het Federaal Planbureau publiceert de IOT om de vijf jaar. Ze worden opgenomen in de databank van Eurostat. De volgende update, met de cijfers van het jaar 2020, wordt pas gepubliceerd in 2022.
Specifiek kijken we naar het aandeel grondstoffen die uit België komen versus het aandeel geïmporteerde grondstoffen. Het aandeel landbouwproducten (landbouw, veeteelt en visvangst) en, vooral, het aandeel voedingsproducten uit België nam tussen 2010 en 2015 af.
Voor beide productsoorten samen zien we een significante daling van 6 procentpunt: van 54% in 2010 naar 48% in 2015. Het aandeel van de landbouwgrondstoffen van Belgische oorsprong die onze voedingsbedrijven gebruiken, blijft echter nog steeds rond de 60%. Maken we hierbij abstractie van bepaalde grondstoffen en ingrediënten die niet lokaal kunnen geproduceerd worden (denken we maar aan koffie, cacao,…) dan ligt dit aandeel zelfs nog hoger.
Herkomst grondstoffen van de Belgische voedingsindustrie
Enkele opmerkingen bij deze tabellen:
- De cijfers beoordelen het lokale karakter aan de hand van het land van herkomst en niet van de afgelegde afstand. Soms kunnen we geïmporteerde grondstoffen echter ook als lokaal beschouwen. Bijvoorbeeld wanneer een Belgisch voedingsbedrijf dat gevestigd is aan de Franse grens haar grondstoffen uit Frankrijk haalt.
- De evolutie kan afhankelijk zijn van veranderingen in de samenstelling van de Belgische voedingsindustrie. Sommige voedingsbedrijven zijn verplicht om grondstoffen te importeren omdat ze niet beschikbaar zijn in België, zoals bijvoorbeeld cacao. Als het aandeel of de activiteit van deze bedrijven relatief belangrijker worden, dan zal dit een invloed hebben op de evolutie.
- De cijfers worden vastgesteld tegen actuele prijzen. Inflatieverschillen tussen verschillende sectorale inputs kunnen daarbij een rol spelen.
Momenteel zijn er geen historische betrouwbare data beschikbaar of bijgehouden over bedrijfsinitiatieven rond lokaal inkopen. Wel kunnen we initiatieven en verhalen van voedingsbedrijven terugvinden op verschillende platformen:
- ‘Voedsel verbindt boer en burger’, een initiatief van VLAM, het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing
- De alliantie ‘Emploi-Environnement Alimentation’ en de oproep van de Waalse regering voor relocalisatieprojecten (eind 2022)
- Innovatieprojecten van Flanders’ FOOD en Wagralim
- food.be snacks
In 2022 voerde Fevia een enquête uit onder haar leden om een idee te krijgen van het aantal initiatieven per eind 2021 rond lokaal inkopen. De resultaten van deze enquête zijn de nulmeting. Daarna verzamelen we de nieuwe initiatieven. We zullen dit weergeven in een cumulatieve grafiek om de evolutie doorheen de tijd te kunnen volgen.
Resultaten nulmeting (2021)
- 66% van de respondenten neemt initiatieven rond lokale bevoorrading. 15% geeft aan dat lokale bevoorrading niet mogelijk is voor hun producten. Bijna een vijfde van de respondenten (19%) geeft aan geen initiatieven te nemen rond lokale bevoorrading.
- Het zwaartepunt van die initiatieven ligt op de lokale bevoorrading van landbouwgrondstoffen, gevolgd door het lokaal aankopen van andere voedingsstoffen en het aangaan van samenwerkingsverbanden om meer lokaal te kunnen inkopen.
| Lokaal aankopen van landbouwgrondstoffen | 41% |
| Lokaal aankopen van andere voedingsgrondstoffen (andere dan landbouwgrondstoffen) | 25% |
| Aangaan van samenwerkingsverbanden om meer lokaal te kunnen inkopen | 24% |
| Investeren in onderzoek en/of innovatie om meer lokaal geteelde grondstoffen te verkrijgen | 13% |
| Ontwikkelen van nieuwe duurzame en lokale ketens die meerwaarde creëren | 19% |
| Andere | 11% |
Wat doen we concreet als sector?
- Fevia Vlaanderen en verschillende van haar leden ondersteunen mee de promotie-acties van ‘Lekker van bij ons’ van VLAM.
- Een aantal voedingsbedrijven was betrokken bij het transformatieproject ‘De Voedingsketen Verduurzaamt’, dat inspeelde op nieuwe lokale ketens zoals Vlaamse soja. Ook Fevia Vlaanderen was partner. Via de werkagenda Voedingsketen van Vlaanderen Circulair wordt nu gewerkt aan een vervolg van dit project.
- Fevia Vlaanderen is partner van de Vlaamse eiwitstrategie, dat voedingsbedrijven stimuleert om onder meer in te zetten op nieuwe, lokale eiwitten of op verdere verduurzaming van bestaande lokale dierlijke eiwitten.
- Fevia Wallonie was één van de initiatiefnemers van D’Avenir, een aanpak voor een duurzamer agrovoedingssysteem in Wallonië. Dit leidde tot verschillende projecten waar een aantal voedingsbedrijven betrokken was en een gids over de duurzaamheid van agrovoedingsprojecten.
- Fevia Wallonie en verschillende van haar leden steunen de promotieacties voor lokale producenten van Apaq-W, het Waals agentschap voor de promotie van kwaliteitslandbouw.
- Fevia Wallonie maakt deel uit van CwAD, het Waalse College voor Duurzame Voeding. Die heeft als doel om de transitie naar een duurzamer voedingssysteem in Wallonië te versnellen.
- Fevia Wallonie stimuleert de overheden en de voedingsbedrijven om duurzame voedselketens die een meerwaarde creëren in Wallonië te ontwikkelen, zoals eiwitten, granen, kwaliteitsvlees en oliezaden. . Een aantal voedingsbedrijven zijn al betrokken en investeren in die nieuwe lokale ketens.
- Voedingsbedrijven zetten via de reeks ‘food.be snacks’ van Fevia hun lokale inkoop-initiatieven in de verf.
Wat hebben wij gedaan sinds de lancering van de roadmap?:
- We integreerden de oproep “Word #AmbassadeurLekkerVanBijOns” in de duurzaamheidsroadmap om voedingsbedrijven die initiatieven hebben rond lokale sourcing of die investeren in lokale waardeketens, aan te moedigen zich te registreren als #AmbassadeurLekkerVanBij Ons.
- Flanders’ FOOD startte 2 nieuwe projecten op die inzetten op nieuwe lokale waardeketens:
- LoCoSoy is een project dat tot doel heeft om een lokale, integrale en in de tijd duurzame waardeketen voor (biologische) soja in Vlaanderen mogelijk te maken.
- LemnaPro zet in op praktijkkennis over de teelt van waterlinzen in Vlaanderen en onderzoek over de verwerkingsmogelijkheden van dit eiwitrijke gewas.
- Wagralim a lancé la filière protéines végétales en Wallonie, avec le soutien de Fevia Wallonie des autorités et en collaboration avec d’autres partenaires
- La Région wallonne a lancé 3 appels à projets de relocalisation/développement de filières dont l’accompagnement des acteurs et des entreprises est fait par Wagralim. Fevia Wallonie a relayé l’appel et soutient certains projets. Plusieurs entreprises alimentaires ont répondu à l’appel.
- Fevia Wallonie a organisé un atelier d’échanges avec Farm For Good et nos entreprises en vue de développer des projets en matière d’approvisionnement local. Des initiatives similaires seront lancées avec d’autres acteurs jouant le rôle d’intermédiaire/facilitateur.
- De Fevia nieuwsbrief van mei 2022 stond in het teken van de uitdagingen rond lokaal produceren en lokaal bevoorraden.
