De biosector groeit duurzaam verder

Lieve, kan je BioForum even kort voorstellen?

“De Vlaamse biosector is eigenlijk een transversale sector. Bio gaat hier niet over één maar over alle soorten producten die zich bio laten certificeren. In Europa en dus ook in België wordt de biosector strikt gereglementeerd. Als bedrijf kun je niet zomaar bioproducten verkopen: je moet een label aanvragen en tonen dat je voldoet aan de Europese wetgeving. En onafhankelijke en erkende controleorganismen voeren daarop controles uit. Wat onze sector ook specifiek maakt is de samenwerking die er heerst en die wij stimuleren binnen de keten, tussen onze boeren en verwerkers.”

Welke ‘bio’ producten brengen jullie leden op de markt?

“Dat gaat heel ruim. Zowel groentenverwerkende bedrijven als zuivel-, vlees-, koffie- en drankenproducenten kunnen lid zijn bij BioForum. Zolang ze maar gecertificeerd zijn om bio te produceren. In Vlaanderen gaat het over 850 verwerkende bedrijven. 17% daarvan produceert exclusief bioproducten. Wallonië telt 650 geregistreerde bedrijven die gecertificeerd zijn voor de verwerking van bio en in Brussel zijn dat er een honderdtal. Het gaat om zeer kleine bedrijven, zelfs verkooppunten die biobereidingen doen bijvoorbeeld, tot zeer grote bedrijven. De biosector is dus een zeer diverse sector, zowel op vlak van producten als op vlak van grootte van de bedrijven.”

Stijgt de vraag naar bio?  

“Je vindt steeds meer bioproducten in de winkelrekken: het globale aandeel van bio stijgt boven de 3%. Die trend is al een aantal jaren aan de gang trouwens. Bio stijgt bovendien sneller dan de voedingsconsumptie in het algemeen. Meer en meer bedrijven ontwikkelen een biogamma of hebben een paar bioproducten omdat ze weten dat het een groeimarkt is.”

Consumenten willen kiezen tussen meerdere bioproducten?

“In vergelijking met twintig jaar geleden is het aantal referenties in de rekken fors gestegen. Er is een ruimere keuze van tal van producten die ook beantwoorden aan de verschillende smaken van de consument. De groei zit ook in de supermarkten die vandaag ook bio aanbieden, inclusief de hard discounters. Het aanbod is gewoon gegroeid en meer dan 90% van de consumenten koopt wel eens bio. Dat gebeurt niet altijd bewust, maar misschien ook omdat het een aantrekkelijk product is.”  

Heeft corona de bio trend verder doen stijgen?

“Ja, maar het stijgt niet sneller dan de thuisconsumptie in het algemeen. We kopen met z’n allen meer bio, maar we kopen met z’n allen ook gewoon meer voeding in de supermarkten. Waar de vraag wel opvallend steeg was bij de boeren die thuis verkochten. Zij zagen vooral tijdens de periode van de lockdown meer volk op hun hoeve. We kregen ook van een aantal verwerkende bedrijven een gelijkaardig signaal. Waar de vraag vanuit de foodservice stil gevallen was, werd het bij een deel van de bedrijven opgevangen door een stijging in de supermarkten.”

BioForum (Fotograaf : Sophie Nuytten)

Wat was de impact van corona op de biosector?

“De bio en bioverwerkende bedrijven hebben in het algemeen relatief weinig hinder ondervonden van corona. Dat komt onder andere omdat ze minder afhankelijk zijn van export. Natuurlijk, de bedrijven die vooral aan de horeca leveren hebben wel zware klappen gehad. Maar in het algemeen vielen de gevolgen best wel mee op economisch vlak.”  

Wat zijn de uitdagingen voor bedrijven die voor bio kiezen?

“Bio vertrekt vanuit een overtuiging en een keuze voor duurzaamheid. Die duurzaamheid zit ingebakken, in het basisproduct tot de verwerking ervan om de kwaliteit zo veel mogelijk te kunnen bewaren. Binnenkort worden de regels strenger voor verwerkende bedrijven die vandaag voor bio kiezen. Ze gaan in de toekomst bepaalde aroma’s niet meer mogen gebruiken en er komt ook een beperking op de reinigings- en ontsmettingsmiddelen. Deze technische veranderingen zijn belangrijke uitdagingen voor de bio verwerkende bedrijven die moeten zoeken naar alternatieve oplossingen die tegelijk blijven passen binnen het bio-verhaal.

Daarnaast ziet de sector ook een uitdaging in de ontwikkeling van bio louter en alleen als groeimarkt. We blijven daarom ijveren om de duurzame groei van de bioproductie te ondersteunen. Last but not least moeten we erover waken dat elke schakel van de bioketen ook op een correcte manier wordt verloond. De druk op de prijzen mag geen oneerlijke relaties creëren.”

Hoe kunnen bedrijven gemakkelijker groeien of overschakelen naar bio?

“Een landbouwbedrijf moet gedurende twee jaar omschakelen. Concreet wil dat zeggen dat een boer twee jaar moet wachten vooraleer hij naar bio kan omschakelen. Dat komt omdat de productie gebaseerd is op de bodem die tijd nodig heeft om zich aan te passen aan de biologische methodes. Voor permanente teelten, zoals fruitbomen, kan dat zelfs drie jaar duren. In die periode krijgt de bioboer een premie van de Vlaamse overheid om mogelijk verlies van inkomsten te compenseren.”

En voor de verwerkende bedrijven?

“Voor hen ligt dat anders want zij hebben geen omschakelingsperiode. En toch is die transitie niet voor elke bedrijf een evident proces. Vanuit BioForum begeleiden we daarom de bedrijven wel als ze willen starten met bio. Ze kunnen op onze steun rekenen om hun processen en recepten op punt te zetten.”

En is er effectief meer vraag vandaag vanuit bedrijven om over te stappen naar bio?

“Ja, we hebben een aantal digitale infosessies gedaan voor startende bedrijven en de opkomst was groter dan verwacht. De drempel voor een online meeting blijkt lager te zijn dan iemand op bezoek te krijgen. Of corona daarvoor heeft gezorgd dat weten we niet maar we zijn alvast tevreden over het resultaat. We gaan dat dus zeker blijven doen!”

Hoe kan de biosector nog verder groeien?

“De sector groeit vanzelf wel en het hoeft niet sneller te gaan dan nu. Wij willen vooral dat die groei zorgvuldig gebeurt, door bedrijven die ermee starten vooraf te begeleiden. De groei gaat blijven en vanuit Europa zijn er bovendien grote ambities om te gaan tot 25 % biolandbouw.

De uitdaging zal zijn om ervoor te zorgen dat de afzet volgt en dat de keten zich verder ontwikkelt. Er zijn ook nog veel groeimogelijkheden voor bio in de foodservice. Daar is nog veel potentieel voor België, in vergelijking met andere Europese landen als Duitsland, Denemarken, Oostenrijk of Frankrijk.”

Je kan terecht fier zijn op je sector?

“Biobedrijven zijn vaak de pioniers geweest in voedingstrends. Denk maar aan vegetarische producten en aan clean label. Onze leden zijn zeer innovatief en ware trendsetters. De sector ontwikkelt bijvoorbeeld ook al lang producten op basis van alternatieve en plantaardige eiwitten.

Ik ben zoals elke Belgische sector ook fier op de kwaliteit van onze bioproducten en we zien dat er ook meer vraag is naar bioproducten van eigen bodem. Daar kan je uiteraard fier op zijn!”