Ja, 2020 was het jaar van de coronacrisis, maar 2020 stond voor onze sector ook in het teken van een intense dialoog. In het tumult van een crisis zonder weergang liet Fevia meer dan ooit de stem van de Belgische voedingsindustrie weerklinken. Met Bart Buysse, CEO van Fevia, Nadia Lapage, Secretary general van Fevia Vlaanderen, en Anne Reul, Secretary general van Fevia Wallonie en Fevia Brussel, blikken we terug op de acties die ervoor zorgden dat de voedingsindustrie de terechte weerklank kreeg om ook 2021 vol ambitie te omarmen.
Dag Bart, Nadia en Anne. Vertel: waar lag in 2020 de focus op?
Bart: “Tja, voornamelijk op de coronacrisis natuurlijk! Maar tegelijk waren er ook nog heel wat andere uitdagingen die op onze agenda bleven, zoals de Brexit en grensaankopen. We zaten ook midden in de regeringsvorming en hebben veel input geleverd aan de regering in lopende zaken en aan de regeringsonderhandelaars. En eens het akkoord er was, gingen we volop in dialoog met de nieuwe regering.”
Lees de analyse van Fevia over het regeerakkoord
Nadia: “Voor Fevia Vlaanderen heb ik door de coronacrisis nog nooit zo veel contact gehad met de ministers, administraties en kabinetsleden! Het hele jaar door was zeer intens omdat er steeds nieuwe uitdagingen opdoken en we kregen als sector veel gehoor.”
Anne: “Ook voor Fevia Wallonie en Fevia Brussel hebben we heel veel politieke contacten gelegd om beleidsmakers te sensibiliseren en onze voedingsbedrijven te ondersteunen om de voedselbevoorrading te garanderen tijdens de crisis.”
Wie waren jullie gesprekspartners tijdens de coronacrisis?
Bart: “Van bij het prille begin van de crisis lieten we onze stem horen, zowel bij beleidsmakers als in de pers. We stonden ook constant in contact met verschillende actoren, binnen de agro-voedingsketen maar ook daarbuiten. Denk maar aan de Economic Risk Management Group (ERMG), het Crisiscentrum, de taskforce ‘Business continuïty in de agrofood sector’ en veel overheidsinstanties waaronder de FOD Economie en de FOD Volksgezondheid. In een latere fase met de taskforce rond de teststrategie en met coronacommissaris Pedro Facon.”
Nadia: “Naast de individuele contacten met de kabinetten van de minister-president en de ministers bevoegd voor economie (Crevits) en volksgezondheid (Beke), waren we op Vlaams niveau nauw betrokken via de Vlaamse corona-taskforce, waardoor we de aandacht voor voeding heel hoog konden houden. Onze vragen kregen daardoor vaak gevolg. We hebben soms onze vragen moeten bijsturen in functie van de situatie op het terrein en het beleid was daar zeker flexibel in.”
Anne: “Langs Waalse en Brusselse kant stonden ook wij permanent in contact met het kabinet van de ministers-presidenten, de minister van economie en volksgezondheid. Verder zijn wij via UWE vertegenwoordigd in het Waalse post-covid herstelplan ‘Get Up Wallonia!’. Door onze nauwe betrekking de laatste maanden in verschillende strategische groepen krijgen ook Fevia Wallonie en Brussel tot vandaag nog veel gehoor.”
Wat waren de belangrijkste realisaties?
Bart: “Sinds het begin van de crisis hebben we heel snel geschakeld, intern naar de sector en de leden toe met onze coronaviruswebsite, een apart e-mailadres, Q&A en dagelijkse updates.
Onze contacten met de politiek, de media en de ketenpartners hebben ervoor gezorgd dat we in een paar dagen tijd erkend werden als essentiële sector. Dat was een belangrijke verwezenlijking die voor ons gunstige gevolgen had. Onze bedrijven konden zo verder werken en in bepaalde gevallen waren er afwijkingen op social distancing, met beschermingsmaatregelen, een zekere flexibiliteit, steunmaatregelen waarvan we genoten, enzovoort.”
Heeft Fevia als essentiële sector ook zelf initiatieven genomen?
Bart: “We hebben als eerste sector met de vakbonden een protocol gesloten rond social distancing om onze Food Heroes veilig aan het werk te houden. De richtlijnen ervan zijn opgenomen in een sectorgids. De online #FoodHeroes campagne die we kort nadien lanceerden, was ook een mooie actie die veel emotie teweegbracht en grote weerklank kreeg. Maar liefst 17 ministers sprongen mee op de kar om onze Food Heroes een hart onder de riem te steken. Het initiatief werd nadien op Europees niveau overgenomen.”
Samenwerking heeft dus een belangrijke rol gespeeld?
Bart: “Zeker. Een dat geldt ook voor de actie waarbij sommige bedrijven uit de voedingsindustrie, zoals stokerijen en brouwerijen, alcohol uit hun productieproces hebben kunnen gebruiken om in grote hoeveelheden handgels en andere ontsmettende producten te maken of te laten maken (lees het persbericht). Tenslotte onthoud ik ook de vele contacten die Fevia legde bij de heropstart van de horeca. De voedingsindustrie is de belangrijkste toeleverancier van de horeca en heel wat van onze bedrijven waren ook hard getroffen. Fevia heeft er voor gepleit om in het steunplan voor de horeca ook de toeleveranciers te ondersteunen en dat is ons gelukt!”
Herbekijk het interview van Bart Buysse aan RTL
Wat waren de realisaties vanuit Fevia Vlaanderen, Nadia?
Nadia: “De hinderpremie was er eerst enkel voor de zaken die verplicht moesten sluiten. Maar bepaalde voedingszaken in steden als Brussel of Gent, denk aan chocolatiers of speciaalzaken in vleeswaren, moesten openblijven terwijl ze midden in de lockdown geen klanten zagen. We hebben er dus sterk voor gepleit om ook voor hen de premie toe te kennen. En we zijn de druk op de ketel blijven zetten! Vervolgens mocht elk bedrijf die een omzetverlies van 60% kan aantonen tegenover dezelfde periode van 2019, beroep doen op steunmaatregelen.
Ook rond de kinderopvang hadden we impact. Door de sluiting van de scholen moesten sommige voedingsbedrijven in het begin van de crisis al sommige productielijnen sluiten door personeelsgebrek, en er was dus een dringende vraag voor noodopvang voor onze sector. Als essentiële sector kon naast de zorg nu ook de voedingssector beroep doen op naschoolse opvang. Tenslotte vermeld ik graag onze steun aan de Boerenbond met wie we hard hebben gepleit om in de landbouw en de voedingsindustrie beroep te kunnen doen op buitenlandse seizoens- en grensarbeiders tijdens de lockdown.”
En vanuit Fevia Wallonie, Anne?
Anne: “Samen met Forem hebben we het strategisch platform “Urgent 2020” opgezet om te beantwoorden aan het tekort aan personeel en gratis opleidingen te bieden voor tijdelijke werklozen. We brachten ook onze steun aan de lancering van het initiatief Jobs.easy-agri.com van de Collège des producteurs, samen met minister Borsus, om verwerkende bedrijven te helpen met het vinden van seizoenarbeiders of tijdelijke werknemers.
We versterkten ook ons partnerschap met Awex. Vandaag kunnen voedingsbedrijven die getroffen zijn door de crisis tijdelijke compensaties krijgen. Nu zijn er ook extra steunmaatregelen voorzien voor internationalisering en export in het kader van het Waalse relanceplan.”
Kregen voedingsbedrijven zo meer vertrouwen in de toekomst?
Bart: “Ja, maar onze ondernemers hadden ook perspectief nodig. Fevia heeft daarvoor gewerkt aan een relanceplan onder het motto ‘ReverseTheCurve’: een drieledig plan om voedingsbedrijven te ondersteunen om samen de economische curve terug omhoog te trekken. Dat plan hebben we nadien in functie van de regeringsvorming vertaald in 7 hefbomen die we aan de regering in lopende zaken, aan de onderhandelaars en aan de studiediensten en partijenvoorzitters hebben bezorgd.”
Wat is hier concreet uitgekomen?
Bart: “Heel wat van onze aandachtspunten en aanbevelingen zijn meegenomen in het regeerakkoord. Bijvoorbeeld de aandacht voor voedselbevoorrading in de herziening van de noodplannen, economisch herstel in 2021-2022, een investeringsbeleid dat onderzoek en innovatie ondersteunt en een dynamische arbeidsmarkt met een opleidingsbeleid dat arbeidskrachten voorbereidt op de toekomst. Naast een sterke focus op internationale handel en export, een sterke interne Europese markt en natuurlijk de Brexit. Het zijn allemaal elementen die heel belangrijk zijn voor onze sector”.
En wat met de andere “hot topics” van 2020?
Bart: “We hebben opnieuw de problematiek van de grensaankopen aangekaart, ditmaal samen met Unizo, UCM, Comeos, BABM, Febed en een aantal van onze groeperingen zoals de Belgische Brouwers, Vinum & Spiritus, KoffieCafé en VIWF. Door de sluiting van de grenzen daalden grensaankopen met liefst 60%, maar zodra de grenzen weer open gingen, zaten we opnieuw op hetzelfde niveau van grensaankopen waarbij we per kwartaal ongeveer 155 miljoen euro omzet mislopen. Dat moet anders.
En er was ook ons internationaal imago en de Brexit uiteraard, belangrijk voor een gevoelige en exportgerichte sector als de onze. Het was een aangename verrassing dat er uiteindelijk toch een Brexit-deal onder de kerstboom lag. Dat is zeer goed nieuws voor de Belgische voedingsindustrie, die met 2,1 miljard euro export naar het VK één van de meest getroffen sectoren is. We blijven wel pleiten voor de nodige ondersteuning, aangezien er zelfs met een deal impact is voor onze bedrijven. En een goede analyse van het akkoord dringt zich op, want “the devil is always in the details”.”
Herbeluister hier het interview van Bart Buysse op Radio 1, in De Markt, en op RTL
Evenwichtige voeding kwam ook aan bod. Samen met Comeos en UBA lanceerden we de Belgian Pledge 3.0, met een vernieuwd engagement voor verantwoorde reclame naar kinderen. We zijn behoorlijk dankbaar dat onze minister van Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke, ons hierin alvast als een partner ziet.”
En wat langs Waalse kant, Anne?
Anne: “De Waalse regering lanceerde de ‘Alliance Emploi-Environnement’ voor de Waalse voedingssector en de ‘Stratégie Economie circulaire’ waarin de voedingsindustrie en een duurzaam voedingssysteem één van de prioritaire waardeketens zijn. Wij werken hier actief aan mee, maar hebben ook gepleit voor meer coherentie en efficiëntie om samen te evolueren naar een duurzaam voedingssysteem. Onze visie werd opgenomen in de regeringsnota.”
Lees de open brief van Fevia Wallonie voor een duurzaam voedingssysteem
Daarnaast gaan we ook actief deelnemen aan de Collège wallon de l’Alimentation Durable (CwAD) opgericht om die transitie naar een duurzaam agro-voedingssysteem te versnellen.
Wat waren de andere hoogtepunten in Vlaanderen, Nadia?
Nadia: “Het “Vlaams Industrieforum” is dé belangrijkste verwezenlijking voor Fevia Vlaanderen in samenwerking met Essenscia Vlaanderen, Agoria Vlaanderen en Fedustria, die samen vroegen naar een structureel overleg met de Vlaamse regering. Dit Vlaams Industrieforum werd ondertussen opgericht. Zo kunnen we samen sneller en sterker onze stem laten horen rond thema’s die de vier grote industriële sectoren binden zoals talent, internationalisering, innovatie, de groene transitie en duurzaamheid.
Daarnaast hebben we geijverd om aan het initiatief “Vlaanderen Circulair” een nieuwe invulling te geven. We worden nu gevraagd om vanuit de industrie de trekker te zijn van de werkagenda’s voedingsketen en waterkringloop. Een groot engagement voor Fevia Vlaanderen, maar belangrijke dossiers voor de Vlaamse voedingsindustrie.”
Tot slot, nog een woordje over de plannen van Fevia voor 2021?
Bart: “We hebben 2020 mooi afgesloten met ons apero event “Cheers!”, waar we met #Cheers2FoodHeroes opriepen om ook in 2021 samen uit de crisis te geraken. Onze voedingsbedrijven zijn hard getroffen door de crisis, maar hebben het potentieel om onze economie richting herstel te duwen. Het beleid zal ons daarin moeten ondersteunen. Ik vind het heel aanmoedigend dat onze premier op ons jaarevent bevestigde dat de voedingsindustrie deel uitmaakt van dat verhaal.
Laten we nu focussen op een test- en vaccinatiestrategie. Er komen nog uitdagingen op ons af waarvoor we onze ondernemers op moeten voorbereiden en ondersteunen. Maar we kijken met de nodige ambitie uit naar 2021!”.
