Tsunami van Europese duurzaamheidsrichtlijnen

Je hebt ongetwijfeld al gehoord over de tsunami aan nieuwe duurzaamheidswetten die de Europese Unie voorbereidt. Maar hoe zit het met de richtlijnen voor due diligence en duurzaamheidsrapportage of de voorschriften voor ontbossing, dwangarbeid en taxonomie? Welke gevolgen zullen zij hebben voor grote en kleine levensmiddelenbedrijven? Fevia vatte de belangrijkste punten voor jou samen op basis van de informatie die we op dit moment ter beschikking hebben.

De EU werkt al verschillende jaren aan meerdere wetgevingsdossiers in verband met duurzaamheid. Zoals de Belgische Saskia Bricmont, Europees parlementslid (Groenen/EVA), ons uitlegt in een interview over dit onderwerp, zijn die wetten een van de antwoorden op de problemen voor mens en milieu waarmee Europa en de wereld worden geconfronteerd en die in de Green Deal werden omgezet. Bedrijven zullen een sleutelrol moeten spelen bij de opbouw van een eerlijkere en duurzamere samenleving. Bijgevolg is het absoluut noodzakelijk om meteen aan de slag te gaan. 

Download de infografiek

1. Richtlijn over passende zorgvuldigheid in het bedrijfsleven op het gebied van duurzaamheid (CSDDD of CS3D)

De Europese Commissie wil met deze nieuwe richtlijn duurzaam en verantwoordelijk gedrag bevorderen bij ondernemingen en in hun strategie verankeren. Deze richtlijn zorgt ervoor dat bedrijven de negatieve effecten voor mensenrechten en het milieu in de volledige waardeketen - binnen én buiten Europa - aanpakken. De CSDDD is een risicogebaseerde due diligence (zorgplicht): een bedrijf moet de risico's voor milieu en mens begrijpen, aanpakken en erover rapporteren. Door de (potentiële) risico’s in hun waardeketen in kaart te brengen en erover te rapporteren kunnen bedrijven gerichte maatregelen nemen. Bovendien worden ondernemingen zo verplicht actie te ondernemen om deze negatieve gevolgen te beperken. 

De tekst zou tegen eind 2023 moeten worden goedgekeurd. Daarna is er een omzettingsperiode van twee jaar voorzien in de Belgische wetgeving vooraleer de wet in werking treedt.

2. Verordening over ontbossing

Met deze ontwerpverordening over ontbossing wil de Europese Unie de invoer van producten die gepaard gaan met ontbossing verbieden. Het gaat om voedingsmiddelen zoals soja, koffie, cacao, rundvlees en palmolie. Alle schakels in de keten zullen moeten kunnen aantonen dat hun producten niet gemaakt zijn van grondstoffen waarvoor bossen werden gekapt. Momenteel is de publicatie van deze verordening gepland voor 2024 en zou de verordening een jaar later, waarschijnlijk in juni 2025, in heel Europa in werking treden.

Fevia overlegt over dit dossier met de meest betrokken sectorfederaties, namelijk KoffieCafé en Choprabisco, alsook met de Belgische alliantie voor duurzame palmolie en onze collega's van the Belgian Feed Association (BFA), Lipids and Proteins Belgium (Liprobel) en de Belgische graanhandelaars (Fegra). 

De komende maanden zullen we samen de leden informeren tijdens een infosessie.

3. Richtlijn over duurzaamheidsrapportage voor ondernemingen (CSRD) 

De CSRD-richtlijn verplicht grote bedrijven om op een uniforme en transparante manier te rapporteren over hun impact op mens en milieu, inclusief risico’s en opportuniteiten. Zo wil de Europese Unie de duurzaamheidsstrategie van elke onderneming transparanter maken en investeerders oriënteren richting écht duurzame bedrijven. Er zijn heel wat technische verplichtingen waaraan duurzaamheidsrapporten moeten voldoen. Die worden door de EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group) vastgelegd. Die doelstellingen en maatstaven werden fors uitgebreid en vereisen input van stakeholders. 
De betrokken ondernemingen zullen hun eerste rapport in 2025 moeten publiceren op basis van het boekjaar 2024.

Binnenkort organiseert Fevia een workshop over dit onderwerp. KMO's in Vlaanderen kunnen ook een beroep doen op voordelige duurzaamheidscoaching via het Vlaio-Industriepartnerschap. 

4. Verordening over de Europese taxonomie

De Europese taxonomie is een verordening die economische activiteiten indeelt volgens hun effect op het milieu, en meer bepaald hun effect op de opwarming van de aarde. De indeling maakt een onderscheid tussen "duurzame" en "niet-duurzame" activiteiten. De financiële sector zou deze taxonomie moeten gebruiken om aan te tonen dat hun investeringen hoofdzakelijk betrekking hebben op activiteiten die als "duurzaam" worden bestempeld. 

De levensmiddelensector is (nog) niet onderhevig aan die classificatie. Bepaalde activiteiten, zoals een installatie voor de productie van biogas, kunnen dat echter wel zijn. Tot op heden heeft deze verordening alleen indirecte gevolgen voor de  levensmiddelenbedrijven.

5. Verordening over dwangarbeid

Deze wetgeving beoogt alle producten die met dwangarbeid vervaardigd zijn op de EU-markt te verbieden. Het voorstel heeft betrekking op alle producten, zowel Europese als geïmporteerde, waar in een productiefase, van oogst tot verwerking, dwangarbeid heeft plaatsgevonden. Het viseert geen specifieke bedrijven of industrieën.